Per 1 februari is dit forum niet meer actief. Je account en bijbehorende gegevens op dit forum zijn daarom verwijderd. Oude berichten kun je nog wel nalezen. We zien je eind februari graag terug in de nieuwe community van MS.nl. Meer informatie lees je op MS.nl of in dit topic.

Kunnen laesies verdwijnen?

Diagnose MS, symptomen, medische onderzoeken, behandelingen (ja of nee) en revalidatie
Bram_MSinbeeld

Kunnen laesies verdwijnen?

Bericht door Bram_MSinbeeld »

Weefselschade door ontstekingen verdwijnt niet volledig. Laesies kunnen krimpen, onzichtbaar worden en de symptomen die de weefselschade veroorzaakt kunnen verbeteren.

Nieuwe laesies
  1. Een acute ontsteking gaat gepaard met veel extra vocht (oedeem). Denk maar aan een ontstoken splinter in je duim. Dan is je duim dik en klopt ie van de druk. Die druk zorgt voor extra klachten die weg gaan zodra dat oedeem verdwijnt. Dat gaat na verloop van tijd vanzelf. Een stootkeur met steroïden kan dat proces versnellen.
  2. Beschadigde myeline door het ontstekingsproces wordt soms enigszins hersteld door je eigen lichaam (remyelinisatie). Deze herstelde myeline is niet zo goed als het origineel, maar hierdoor kunnen zenuwcellen wel wat beter gaan functioneren dan tijdens of net na de ontsteking.
  3. Afhankelijk van de plek van de schade kunnen je hersenen leren om als het ware 'om de schade' heen te werken (plasticiteit). Dit gaat beter bij laesies in de grote hersenen dan b.v. in het ruggenmerg of de oogzenuwen.
  4. Je lichaam zal zelf leren om na verloop van tijd beter te functioneren met de nieuwe beperkingen. Je lijf went aan wat wel en niet gaat. Een fysio- of ergotherapeut kan je daarbij helpen als het nodig is.
  5. Wanneer je met een MRI-scan kijkt of laesies actief zijn (op dat moment ontstoken) wordt een contrastmiddel gegeven. Normaliter kan dat contrastmiddel je centrale zenuwstelsel niet in door de zogenoemde ‘bloed-hersenbarrière’. Door een ontsteking raakt die barrière lek op de plek van de ontsteking. Contrastmiddel lekt dan als het ware op de plek van de ontsteking je centrale zenuwstel in. Dat zie je op zo’n contrast MRI. Een radioloog heeft het dan over een ‘aankleurende’ laesie. 
Na een aantal weken herstelt die bloed-hersenbarrière zich weer en kleurt die laesie niet meer aan (filmpje 1).
  6. Op een scan zonder contrastmiddel breng je als het ware de hoeveelheid water in een beeldpuntje in beeld. Hersenweefsel bevat doorgaans veel myeline. Dat myeline is vettig, dus waterafstotend. Maar door een ontsteking kan myeline verdwijnen waardoor je de plek van een laesie meer signaal geeft (en dus lichter lijkt op een T2/FLAIR-scan of donkerder op een T1 scan. Hoe dat zit leg ik uit in filmpje a). 
Er zijn twee processen die ervoor zorgen dat een laesie op MRI lijkt te krimpen/verdwijnen na verloop van tijd. 
Ten eerste: er is tijdens de ontsteking veel oedeem, extra water, om de laesie. Daardoor lijkt ie groter. Dat oedeem verdwijnt zoals ik hierboven schreef (punt 1). Op MRI krimpt zo’n vlekje dan. Dat kan zover krimpen dat het niet meer gezien wordt (de MRI-scan heeft een bepaald oplossend-vermogen, als iets te klein wordt, kan zo'n scanner het niet meer waarnemen). Ten tweede: er ontstaat enigszins herstel van myeline door remyelinisatie (punt 2). Ook hierdoor kan een laesie kleiner worden, of zelfs lijken te verdwijnen omdat de MRI-scanner hem niet meer oppikt.
Afbeelding
Dynamiek van MS-laesies. Time-lapse MRI-opnamen onthullen heldere vlekken, die multiple sclerose-hersenlaesies vertegenwoordigen die zich vormen en vervolgens groeien, krimpen of verdwijnen gedurende 12 maanden bij een man met RRMS - die in die periode geen opflakkeringen van symptomen ervoer. Elke video doorloopt 24 scans van een dwarsdoorsnede van de hersenen, genomen met wekelijkse of maandelijkse intervallen gedurende dat jaar. (Weeknummer is gelabeld, paneel rechtsonder.) [automatisch vertaald van: msdiscovery.org]


Oudere laesies
  1. Sommige MRI-scanners zijn minder gevoelig dan anderen (1.5 Tesla vs 3 Tesla, filmpje 1). Ook sommige ‘protocollen’, manieren van scannen zijn gevoeliger dan anderen. Daardoor kan het zijn dat wanneer je in een vervolgscan op een andere scanner gescand wordt laesies minder goed zichtbaar zijn. Andersom kan ook, bij een betere scan kunnen laesies zichtbaar zijn die eerder niet zichtbaar waren. De kans hierop is kleiner door de minimale laesie-grootte die wordt aangehouden*.
  2. Een MRI-beeld kun je indenken als een plak met een bepaalde dikte. De helderheid van een enkel beeldpuntje is als het ware een gemiddelde van wat er direct boven en onder gebeurd. Doordat je niet op precies dezelfde manier in de scanner ligt kan een beeld er bij een vervolg scan net iets anders uit zien. Daardoor kan een laesie ook minder goed of juist beter zichtbaar zijn. Dit heet het ‘partial volume effect’
  3. Laesies kunnen verdwijnen door atrofie. Na een lange tijd kunnen MS-laesies krimpen/verdwijnen doordat het hersenweefsel op die plek dermate beschadigd is dat het atrofieert (afsterft). Hierdoor kan een laesie lijken te krimpen. De atrofie kan zelfs een zogenoemd ‘black-hole’ achterlaten op de MRI-scan. Dat heet zo omdat het weefsel een gat heeft dat gevuld is met hersenvocht. Op een T1-gewogen MRI-scan (filmpje 1) is water donker. Op zo’n opname ziet het eruit als een donker gat in het hersenweefsel. Logischerwijs betekent het op deze manier verdwijnen van een laesie niet dat symptomen die die laesie veroorzaakte beter zullen worden. In het begin van de ziekte correleert het totale volume van alle laesies op MRI met de ernst van de ziekte. Later in de ziekte correleert juist de afname van dat totale laesie-volume met ziekteprogressie.
Afbeelding
Links, tijdstip 1; midden, tijdstip 2; rechts, de laesie van de witte stof verandert met de volgende kleurcodering: rood, verhoogd; geel, ongewijzigd; groen, verdwenen. [automatisch vertaald van: MS-research blog]

*Een MS-laesie is gedefinieerd als een afwijkend plekje op een MRI-scan met een diameter van tenminste 3mm. Kleinere vlekjes worden dus niet als MS-laesie geteld.

Uitleg MRI bij MS
  1. YouTube-filmpje “MRI: hoe werkt het”
  2. YouTube-filmpje “MRI-beelden bij MS”
Job

Re: Kunnen laesies verdwijnen?

Bericht door Job »

Heel informatief. Dank je wel. Kunnen black holes ook verward worden met dementie? Of geeft dat een heel ander beeld op een MRI scan? Ik heb veel black holes, veel actieve ontstekingen en naast bekende lichamelijke klachten ook veel geheugenproblemen. Kan het één het ander maskeren?
Bram_MSinbeeld

Re: Kunnen laesies verdwijnen?

Bericht door Bram_MSinbeeld »

Job schreef: 30 aug 2021, 09:40 Kunnen black holes ook verward worden met dementie? Of geeft dat een heel ander beeld op een MRI scan?
Dementie is niet één ziekte, maar een verzamelnaam voor aandoeningen die: "gekenmerkt worden door combinaties van meervoudige stoornissen in verstandelijke vermogens (waaronder het geheugen), stemming en gedrag. Dementie komt voor bij klinische syndromen die door verschillende hersenziekten worden veroorzaakt." Wikipedia

MS kan soms dementie veroorzaken. Je neuroloog kan je hiervoor laten testen. Dementie is niet iets dat een bepaald beeld geeft op de MRI-scan. De veroorzakende ziekte soms wel: b.v. ziekte van Alzheimer, ziekte van Parkinson, vasculaire dementie, maar ook MS. Om de diagnose 'dementie' te stellen is een proces van verschillende klinische onderzoeken nodig.

Heb je het al gemeld bij je neuroloog? Hopelijk kan die je verder helpen. In ieder geval heel erg veel sterkte!

Toevoeging, 1-9-2021
"Cognitive impairment is often present early in the course of the disease, deteriorates with time and is strongly associated with brain volume loss and T1 hypointense lesion volume on MRI (Calabrese et al., 2009, Langdon et al., 2010, Penny et al., 2013)." (Bron)
Laatst gewijzigd door Bram_MSinbeeld op 01 sep 2021, 05:29, 2 keer totaal gewijzigd.
Job

Re: Kunnen laesies verdwijnen?

Bericht door Job »

Dank je wel voor je heldere uitleg en je sterkte wens.
Ik heb het nog niet gemeld bij mijn neuroloog, maar dat ga ik zeker wel doen.
Marina

Re: Kunnen laesies verdwijnen?

Bericht door Marina »

Dank je wel voor je duidelijke uitleg, Bram!

Zou je kunnen concluderen, op basis van bovenstaande, dat het ongunstiger is om laesies in het ruggenmerg te hebben (zeker als deze in de piramidebaan zitten) dan in de hersenen of is dat te kort door de bocht?

En kun je zeggen dat het verdwijnen van laesies - m.u.v. wanneer dit gebeurt door remyelinisatie - dus juist niet gunstig is?

Dan nog een vraag: zouden de plekjes die kleiner zijn dan 3 mm., eventueel nog wel/niet schade kunnen aanrichten? Of, misschien beter gezegd: waarom worden plekjes die kleiner zijn dan 3 mm. niet mee geteld als laesie?
Bram_MSinbeeld

Re: Kunnen laesies verdwijnen?

Bericht door Bram_MSinbeeld »

Marina schreef: 31 aug 2021, 11:25 Dank je wel voor je duidelijke uitleg, Bram!
Heel graag gedaan, ik vond het interessant om uit te zoeken.
Marina schreef: 31 aug 2021, 11:25 Zou je kunnen concluderen, op basis van bovenstaande, dat het ongunstiger is om laesies in het ruggenmerg te hebben (zeker als deze in de piramidebaan zitten) dan in de hersenen of is dat te kort door de bocht?
Dat klopt, het hebben van laesies op sommige plekken is vervelender dan andere. Het ruggenmerg en de oogzenuwen zijn vrij dunne structuren die heel weinig capaciteit hebben om als het ware 'om schade heen' te werken. In de hersenstam zitten ook veel belangrijke functies in kleine gebieden, schade daar is ook vaak vervelender. Die schuine bodem in dat zwembadmodel waar ik het in dit filmpje over had laat dat zien.

Afbeelding

Afbeelding
Marina schreef: 31 aug 2021, 11:25 En kun je zeggen dat het verdwijnen van laesies - m.u.v. wanneer dit gebeurt door remyelinisatie - dus juist niet gunstig is?
Ook het weggaan van oedeem is een reden dat een laesie kan krimpen. Eigenlijk is het idee een beetje, waar een normaal litteken ook kleiner wordt na verloop van tijd, waarom niet in de hersenen? Maar heel precies is dit nog niet onderzocht. "The long and short of it is that nobody really knows." Bij een MS-patiënt die al langer de ziekte heeft kan het zijn dat laesies verdwijnen/krimpen door atrofie van het hersenweefsel. Je verliest dus hersenweefsel, atrofie is een natuurlijk proces dat optreedt bij weefsels die niet meer gebruikt worden. Aangezien de zenuwen al niet meer werkten voordat ze verdwenen heeft het geen directe impact. Het krimpen van laesies is dan een gevolg van de atrofie (dat het gevolg is van langdurige zenuwschade).
Marina schreef: 31 aug 2021, 11:25 Dan nog een vraag: zouden de plekjes die kleiner zijn dan 3 mm., eventueel nog wel/niet schade kunnen aanrichten? Of, misschien beter gezegd: waarom worden plekjes die kleiner zijn dan 3 mm. niet mee geteld als laesie?
Hele goede vraag. Ik wist tot voor kort niet van die 3 mm grens en kwam er pas achter bij het onderzoek voor dit bericht en een aankomend filmpje over de diagnose van MS. De initiële keuze voor 3 mm was voornamelijk gemaakt op basis van technische beperkingen van de MRI-scans. In een studie die gepresenteerd werd in 2017 bij de ECTRIMS (European Committee for Treatment and Research In Multiple Sclerosis) onderzochten ze of die 3 mm zinvol was (zie poster hieronder). Dat bleek best een aardige aanname te zijn. Het wil natuurlijk niet zeggen dat die laesies nooit klachten veroorzaken (ze kunnen trouwens ook toen ze actief ontstoken waren best groter zijn geweest dan die 3 mm door oedeem), maar de kans daarop is blijkbaar redelijk klein.

Afbeelding

Bedankt voor je vragen @Marina, ik vond het interessant en leerzaam om ze te beantwoorden.
Laatst gewijzigd door Bram_MSinbeeld op 04 sep 2021, 23:58, 2 keer totaal gewijzigd.
Marina

Re: Kunnen laesies verdwijnen?

Bericht door Marina »

@Bram_MSinbeeld, fijn om te lezen dat het voor jou zelf ook interessant en leerzaam was om de vragen te beantwoorden :).

Dank je voor je nadere uitleg. Ik had over het hoofd gezien dat het verdwijnen van oedeem waardoor laesies kunnen krimpen/verdwijnen natuurlijk niet ongunstig is ;).

Het zwembadmodel begrijp ik na je extra uitleg nu ook helemaal :thumbup:
Dank je wel!

Goed om te weten bij deze ziekte met onzekerheden dat hersenatrofie niet iets is waar je door kan worden 'overvallen' / dat het geen directe impact heeft.

De poster moet ik nog even goed "bestuderen".
Bram_MSinbeeld

Re: Kunnen laesies verdwijnen?

Bericht door Bram_MSinbeeld »

Marina schreef: 02 sep 2021, 10:54 ...
De poster moet ik nog even goed "bestuderen".
Eigenlijk is de conclusie:
Eerst was de minimale diameter van 3 mm een redelijk arbitraire keuze, mede genomen op basis van beperkingen in de techniek van die tijd. Later is dat door wetenschappers bestudeerd met scans die ze hadden van MS-patiënten. Daaruit bleek dat die 3 mm afkapwaarde best ok was, ook met betere technieken...

Zo, nu hoef je nu de poster niet meer te "bestuderen" en heb je net iets meer tijd voor leuke dingen vandaag ;)
leeuwtje-nl

Re: Kunnen laesies verdwijnen?

Bericht door leeuwtje-nl »

:haha:
Marina

Re: Kunnen laesies verdwijnen?

Bericht door Marina »

Dank je wel @Bram_MSinbeeld :) !! Heb de extra tijd goed gebruikt ;) .
Plaats reactie Vorig onderwerpVolgend onderwerp